Voor veel mensen is de vakantieperiode voorbij en is de tijd aangekomen dat we weer moeten werken of naar school gaan. Het relaxen is voorbij en we moeten dus weer presteren. Nu is de vraag hoe we de knop weer om kunnen zetten van relaxen naar concentreren. Deskundigen vertellen hoe we onze concentratie weer op het gewenste peil kunnen brengen na een lange periode van rust. Hoeft u niet aan het werk en wilt u hals over kop op vakantie gaan? Bekijk dan onze aanbieders met super goedkope last minutes.
Wat betreft concentreren werkt het net als met spieren: als je je vorm wilt behouden dan moet je trainen en dit blijven doen, maar je moet ook voldoende rustmomenten pakken. Dit stelt Stefan van der Stigchel, hoogleraar cognitieve psychologie aan de Universiteit van Utrecht en gespecialiseerd in concentratie.
Als je rust neemt dan is dat hartstikke goed en verstandig, maar je kracht neemt wel af. Na de vakantie merk je daarom dat je er weer weer even in moet komen. Dat is de reden dat mensen, die net terug zijn van vakantie, denken dat ze niet goed uitgerust zijn. Dat is een onjuiste gedachte volgens Van der Stigchel, want mensen zijn juist teveel uitgerust. Daarom kost het enige tijd om weer op gang te komen en je concentratie op peil te brengen.
Na de vakantie beginnen met eenvoudige diensten
Het is belangrijk om na een lange periode van rust, zoals de vakantie bijvoorbeeld, niet meteen voluit van start te gaan op het werk. Rustig aan beginnen dus en niet gelijk bezig gaan met complexe taken, want we moeten er weer even in komen. Het bedrijf waar je werkt moet dat natuurlijk wel mogelijk maken.
Hoogleraar Van der Stigchel heeft voor zijn onderzoek gesprekken gehad met luchtverkeersleiders. Dit is een ingewikkeld beroep dat enorm veel concentratie vraagt. Uit de gesprekken met luchtverkeersleiders blijkt dat zij, na hun vakantie, eerst worden ingezet op de eenvoudige diensten om er weer even in te komen. Op die manier kan het opnieuw optimaal moeten concentreren getraind worden. Van der Stigchel heeft er geen onderzoek naar gedaan, maar hij denkt dat chirurgen na hun vakantie ook niet meteen gaan opereren.
Het is absoluut ongezond om altijd maar door te werken. Het brein is er nu eenmaal niet toe in staat om altijd op volle sterkte te moeten concentreren. Zo nu en dan de accu opladen en afstand van het werk nemen is heel verstandig en gezond.
Je goed concentreren gaat niet vanzelf, maar dat moet je opbouwen. Als je teveel wordt afgeleid door bijvoorbeeld e-mails lezen of gezellige gesprekjes voeren met collega’s, dan kun je je niet optimaal concentreren. Daarom is het aan te raden een taak die je moet doen te plannen, of dat nu een taak van een kwartier, half uur of uur is, maar doe het in ieder geval bewust en laat je niet afleiden.
Je richten op één taak
Volgens Van der Stigchel kan concentreren als volgt worden gedefinieerd: het gedurende langere tijd zonder onderbreking volhouden van één taak. Juist daar gaat het vaak mis, want mensen zijn vaak met veel te veel dingen tegelijk bezig. Denk aan telefoneren, mailen, schrijven, met collega’s praten etc. Als je met zoveel dingen tegelijk bezig bent kun je je nooit goed concentreren, want je echt goed concentreren kun je alleen als je je volledig richt op één taak. Iedereen herkent het wel of heeft het misschien zelf wel eens meegemaakt, als je je optimaal concentreert kom je in een soort flow terecht. Op dat moment gaat alles eigenlijk vanzelf. Ook in de sport speelt dit een belangrijke rol. Je speelt het spel zonder er bij na te denken, hetgeen leidt tot de beste prestaties. Het vervelende is dat als je erbij na gaat denken dat je in een flow zit ben je er al uit. Je denkt dan namelijk aan iets anders dan waar je mee bezig bent. Uit onderzoek blijkt dat lange periodes van concentratie beter zijn dan korte, want als je wisselt van taken kost dat energie. Misschien herken je het dat je vaak wordt gestoord als je met een taak bezig bent door Social Media, telefoontjes en dergelijke. Ga daarom bewust om met Social Media en bedenk voor jezelf of je constant alles moet volgen.
Als je je afzondert ben je productiever
Er zou meer begrip moeten komen voor mensen die niet onmiddellijk op e-mails of andere berichten reageren. We beschouwen het als een indicatie dat we betrouwbaar zijn als we altijd maar bereikbaar zijn, maar Van der Stigchel denkt juist dat iemand die zich enige tijd afzondert en even niet bereikbaar is veel productiever is.
Op tijd een pauze nemen is erg belangrijk, maar neem dan ook echt pauze en hou je niet bezig met werk gerelateerde zaken. Maak bijvoorbeeld even een wandeling. Even een moment voor jezelf. Het moment waarop je een pauze wilt nemen kun je zelf het beste bepalen, voor zover de jouw werk dat mogelijk maakt. Hard werken is dus niet erg maar wissel het af met pauzes. Chronobioloog Marijke Gordijn is het daarmee eens. Zij doet onderzoek naar de invloed van slaap op ons leven. Zij is, net als Van der Stigchel, ook van mening dat het normaal is dat mensen na de vakantie even op gang moeten komen. vergelijk het bijvoorbeeld met een jetlag. Dat kost ook even tijd om je ritme te herpakken. Slaap heeft veel invloed op je concentratie. De officiële richtlijnen schrijven 7 tot 9 uur per nacht voor.
Optimale concentratie als we wakker worden
Als we ’s ochtends wakker worden is onze concentratie, na een half uur tot een uur, optimaal. De meeste mensen zijn dan het meest alert en fit. Veel mensen krijgen tussen 13:30 uur en 14:30 uur last van een dipje. Dit is het bekende dipje na de lunch. Onze concentratie wordt in de loop van de avond minder. Onze concentratie is rond 04:00 uur in de nacht het laagst. Volgens Gordijn krijgen veel mensen die werken of naar school gaan te weinig slaap, omdat deze groep mensen ’s ochtends eerder opstaat dan hun biologische klok aangeeft. Als je een paar dagen achter elkaar te vroeg op staat dan merk je daar niet zoveel van, behalve wat minder alert of wat geïrriteerd zijn. Heb je echter last van chronisch slaaptekort dan ga je daar de gevolgen wel van merken. Denk aan een hoger risico op hart- en vaatziekten, meer kans op overgewicht en minder alert en productief.
Slaaptekort leidt tot honger
Net als een goede nachtrust zijn voldoende bewegen en een gezond voedingspatroon een belangrijk onderdeel is ons leven. Uit onderzoek blijkt dat mensen met chronisch slaaptekort meer hongerhormonen aanmaken, terwijl er minder verzadigingshormonen worden aangemaakt. Het gevolg daarvan is dat mensen met chronisch slaaptekort meer en vaak ongezond gaan eten. Het gevolg daarvan is weer dat deze mensen minder goed slapen en zich minder goed kunnen concentreren. Daarom is het advies om op tijd te gaan slapen zodat je voldoende rust krijgt. Doe ’s avonds, ongeveer twee uur voor het slapen gaan, niet teveel activiteiten meer.
